Thursday, September 28, 2023

पाँच दिनभित्र शिक्षक सरुवा कार्यान्वयन गर्न निर्देशन

तारकेश्वर ।

उच्च अदालत, पाटनले अन्तरिम आदेश खारेज गरेसँगै तारकेश्वर गाउँपालिकाले विद्यालयहरूलाई ५ दिनभित्र शिक्षक सरुवा कार्यान्वयन गरिसक्न निर्देशन दिएको छ । आज गाउँपालिकाले ३४ वटा विद्यालयका प्रधानाध्यापकहरूलाई पत्र काटी १६ असोजसम्ममा सरुवा कार्यान्वयन गरी नयाँ तथ्याङ्क अनुसार तलब सुविधाको माग फाराम भर्न निर्देशन दिएको हो ।

यसअघि, गाउँपालिका अध्यक्ष शिव अधिकारीले कडाइका साथ सरुवा कार्यान्वयन गराउन शिक्षा शाखालाई निर्देशन दिनुभएको थियो ।शिक्षकहरूको तलब, चाडपर्व खर्च लगायत सेवा सुविधाको रकम सरुवा कार्यान्वयन गरिसकेपछि मात्रै निकासा हुने जानकारी दिँदै गाउँपालिका अध्यक्ष शिव अधिकारीले निर्धारित समयभित्र सबै शिक्षकको सरुवा कार्यान्वयन भइसक्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको छ । गाउँको शैक्षिक गुणस्तर उकास्ने अभियान अन्तर्गत एक वर्षको अध्ययन र अनुगमनपछि गाउँपालिकाले शिक्षकहरूलाई चलायमान बनाउन कम्तीमा पाँच वर्षमा एकपटक सबै शिक्षकको सरुवा गर्नुपर्ने निष्कर्ष सहित परीक्षणका रूपमा एक तिहाइ शिक्षकको काज सरुवा गरेको थियो ।


सरुवाप्रति असन्तुष्टि जनाउँदै केही शिक्षक संघ-संगठनको अगुवाइमा उच्च अदालत पाटनमा दायर भएको रिटमा यसअघि दिइएको अन्तरिम आदेश उच्चले हिजो खारेज गरेको थियो ।

Saturday, September 16, 2023

हत्या प्रकरण : चारमध्ये तीन जना एकै परिवारका, सबैको सनाखत

काठमाडौँ, ३० भदौ । 


काठमाडौँ महानगरपालिका ३२ तीनकुनेस्थित गैह्रीगाउँमा गए राति हत्या गरिएका चारमध्ये तीन जना एकै परिवारका भएको खुलेको छ । 

तीनकुनेस्थित दिव्य सःमिल भित्र काठले बनेको एक तले जस्ताको टहरोमा धारिलो हतियार प्रहार भएको अवस्थामा दुई पुरुष र दुई महिलाको शव फेला परेको काठमाडौँ उपत्यका प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता, प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक दिनेशराज मैनालीले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार तीन जना एकै परिवारका छन् ।

हत्या भएकामा दोलखा घर भई हाल सोही काष्ठ मिलमा गेटपालेको काम गर्ने वर्ष अन्दाजी ५६ का कुमार भुजेल, उनकी श्रीमती वर्ष अन्दाजी ५२ की अम्बिका भुजेल,  कुमारकी आमा वर्ष ७६ की शुभद्रा भुजेल र मोरङ बेलबारी स्थायी घर भएका अन्दाजी २० वर्षका नविन राई रहेका छन् । 

उनीहरुको टाउको तथा शरीरका विभिन्न भागमा धारिलो हतियारको चोट रहेको पनि मैनालीले जानकारी दिनुभयो । अहिले प्रहरीद्वारा तालिमप्राप्त कुकुरसमेत लगी अनुसन्धान कार्य जारी रहेको छ ।

उक्त दिव्य सःमिल दोलखा, कालीञ्चोक गाउँपालिका ८ घर भई गौशाला बस्ने, बालकृष्ण शिवाकोटीले सञ्चालन गरेको बुझिन आएको छ । अहिले मुचुल्कालगायतको कार्य सम्पन्न गरी शव परीक्षणको लागि महाराजगञ्जस्थित शिक्षण अस्पताल पठाइएको मैनालीले जानकारी दिनुभयो । 

काठमाडौँ उपत्यका प्रहरी कार्यालयका प्रमुख प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक दीपक थापाले काठमाडौँ उपत्यका प्रहरी कार्यालय, काठमाडौँ उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालय र जिल्ला प्रहरी परिसर काठमाडौँको टोलीले घटनाको अनुसन्धान गरिरहेको र सबै नाकामा प्रहरी टोली परिचालन गरिएको जानकारी दिनुभयो ।

घटनाको अनुसन्धानका क्रममा सोही घरमा बस्ने २८ वर्षीय दीपेन्द्र राईलाई नियन्त्रणमा लिइएको काठमाडौँ उपत्यका प्रहरी कार्यालयका प्रमुख, प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक दीपक थापाले राससलाई जानकारी दिनुभयो ।

Wednesday, August 30, 2023

‘राइट टु नो भोट’ को ब्यवस्था हुने

नेपालमा पनि निर्वाचनमा उठेका उम्मेदवारहरूमध्ये कसैलाई पनि छान्दिन भन्ने बिकल्पको ‘राइट टु नो भोट’ को व्यवस्था हुने भएको छ । निर्वाचन आयोगले तयार गरेको ‘निर्वाचनसम्बन्धी कानुनलाई संशोधन र एकीकरण गर्न बनेको विधेयक’ को मस्यौदामा ‘राइट टु नो भोट’ को ब्यवस्था गर्न लागिएको हो । आयोगले ६ वर्षको अनुसन्धान र तयारीपछि गत असारको तेस्रो साता तयार पारेको मस्यौदा हाल गृह मन्त्रालयमा विचाराधीन छ ।

‘राइट टु नो भोट’ को ब्यवस्था गर्नु भन्ने सर्वोच्च अदालतको आदेशलाई संशोधित विधेयकमा समावेश गरिएको छ । त्यसअनुसार, नो भोटको प्रतिशत ५० भन्दा बढी हुन गए त्यस क्षेत्रमा पुनः निर्वाचन गराउनुपर्ने व्यवस्था राखिएको आयुक्त थपलियाले बताए । यसरी निर्वाचन गराउँदा पहिले उठेका व्यक्तीले चुनावमा भाग लिन पाउने छैनन् ।

यसैगरी, निर्वाचन आयोगले एक पटक चुनाव हारेको व्यक्तिले पाँच वर्षसम्म अर्को चुनाव लड्न नपाउने गरी कानुनमा संशोधन गरेको छ । ‘एक पटक चुनाव हारेको व्यक्ति फेरि उही पदका लागि उपचुनाव लड्नु भनेको जनादेशलाई अटेर गर्नु हो,’ प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेश थपलिया भन्छन्, ‘जसरी पनि संसद्मा पुग्नैपर्ने रोगले राजनीति विकृत भएको छ, त्यसको उपचारार्थ कानुनमै पाँच वर्षमा एक पटक मात्रै चुनाव लड्ने व्यवस्था ल्याउनुपरेको हो ।’ हारेको व्यक्तिले पाँच वर्षभित्र अर्को चुनाव लड्न नपाउने मात्रै होइन, निर्वाचनको मिति कानुनमै तोक्नेदेखि भ्रष्टाचारको मुद्दा लागेका व्यक्ति उम्मेदवार बन्न नपाउनेसम्मका दर्जनौं नयाँ व्यवस्था मस्यौदामा समावेश छन् । अमेरिका र युरोपका धेरै मुलुकमा निर्वाचनको मिति पहिल्यै तोकिने परम्परालाई पछ्याउँदै आयोगले तीनै तहका सरकारको निर्वाचन परिणाम घोषणा भएको ४ वर्ष ११ महिनापछिको अन्तिम आइतबार अर्को चुनाव गराउनुपर्ने प्रावधान पनि मस्यौदामा समेटेको छ ।

त्यस्तै, राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपतिको निर्वाचन उनीहरूको पदावधि समाप्त हुनुभन्दा ३ दिनअघि हुनुपर्ने र राष्ट्रिय सभा सदस्यको निर्वाचन कार्यकाल समाप्त हुने एक महिनाअघिको पहिलो आइतबार गर्नुपर्ने मस्यौदामा उल्लेख छ । ‘अमेरिकालगायत लोकतन्त्र समुन्नत भएका संसारका धेरै देशमा अर्को निर्वाचन कहिले हुन्छ भन्ने कानुनमै व्यवस्था गरिएको छ, हामीकहाँ भने निर्वाचन कहिले हुने भन्ने कुनै टुंगो थिएन,’ प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेश थपलियाले भने, ‘यो दुविधालाई अन्त्य गर्न कानुनमै निर्वाचनको मिति तोक्ने व्यवस्था गरेका छौं जसले लोकतन्त्रको आधारस्तम्भ आवधिक निर्वाचनको अविच्छिन्न प्रवाहलाई सुनिश्चित गर्नेछ ।’

प्रस्तावित विधेयकमा अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले भ्रष्टाचारविरुद्ध मुद्दा दायर गरेका व्यक्तिले उम्मेदवारी दिन नपाउने व्यवस्था पनि छ । ‘झट्ट हेर्दा यो प्रावधान दोषी सावित नभएसम्म निर्दोष ठहर्ने न्यायदर्शनको सिद्धान्तविपरीत हो कि जस्तो देखिन्छ,’ पूर्वकानुनमन्त्री माधवप्रसाद पौडेलले भने, ‘भ्रष्टाचारको मुद्दा लागेका व्यक्तिले चुनाव जिते पनि पद निलम्बनमा हुने हुनाले जनमतको पूरै बेवास्ता हुन जान्छ, यसलाई रोक्न मुद्दाको टुंगो नलागुन्जेल निर्वाचनमा उठ्न नदिनु नै व्यावहारिक हुन आउँछ ।’ मुद्दा लागेको मानिस निर्वाचनमा उठ्न हुँदैन भन्ने प्रश्न कानुनीभन्दा नैतिकता र आचरणसँग बढी सम्बन्धित भए पनि दलहरूले ‘मुद्दा लागेको मान्छेले चुनाव लड्न मिल्दैन भनेर कहाँ लेखेको छ ?’ भनी सोध्ने गरेकाले कानुनमै राख्नुपर्ने अवस्था आएको पनि उनले बताए । कानुनमा व्यवस्था नहुँदा भ्रष्टाचारको मुद्दा लागेका मनाङबाट विजयी कांग्रेस सांसद टेकबहादुर गुरुङ निलम्बित अवस्थामै छन् ।

त्यस्तै, एउटा दलको व्यक्तिले अर्को दलको चुनाव चिह्न लिएर निर्वाचन लड्न नपाउने व्यवस्था पनि संशोधन प्रस्तावमा राखिएको छ । अघिल्लो निर्वाचनमा नेता हृदयेश त्रिपाठीले एमालेको चुनाव चिह्न लिएर स्वतन्त्र हैसियतमा उम्मेदवारी दिएका थिए । यसपालिको निर्वाचनमा एमालेकै सूर्य चिह्न लिएर राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका कमल थापा उम्मेदवार बनेका थिए । त्यस्तै परिवार दलका अध्यक्ष एकनाथ ढकाल एमालेबाटै समानुपातिक सांसद बनेका छन् । नेपाल समाजवादी पार्टीका महिन्द्र राय यादव माओवादीको चुनाव चिह्न लिएर विजयी भएका थिए ।

आयोगले विभिन्न चरणमा निर्वाचन कानुनका विज्ञ तथा सरोकारवालाको सुझावसमेतका आधारमा निर्वाचनसँग सम्बन्धित विद्यमान ७ वटा ऐनका प्रावधान समेटी एकीकृत रूपमा संशोधन प्रस्ताव तयार पारेको जनाएको छ । मतदाता नामावली संकलन तथा अद्यावधिकका लागि निर्वाचन कार्यालय वा सम्बन्धित स्थानीय तहमार्फत विद्युतीय माध्यमबाट नियमित रूपमा गर्ने तथा त्यसमा विदेशमा रहेका नागरिकको विवरण पनि संकलन गर्नुपर्ने प्रस्ताव पनि गरिएको छ ।

मौन अवधिको समय ४८ घण्टालाई आधा घटाएर २४ घण्टा राख्नुपर्ने प्रस्ताव विधेयकको मस्यौदामा छ । भ्रष्टाचारसम्बन्धी कसुरमा मुद्दा दायर भएको वा सुरु अदालतबाट भ्रष्टाचार ठहर भई पुनरावेदनको रोहमा मुद्दा विचाराधीन रहेको व्यक्तिले चुनाव लड्न नपाउने व्यवस्थाका अतिरिक्त ठगी, किर्ते, अपहरण वा शरीर बन्धक, व्यक्ति बेपत्ता पार्नेसम्बन्धी कसुर, यातना, क्रूर तथा अमानवीय तरिकाले वा नियन्त्रणमा लिई ज्यान मारेको, जाति हत्या, विस्फोटक पदार्थ वा नैतिक पतन देखिने अन्य फौजदारी कसुरमा कसुरदार ठहर भएको कसैले पनि उम्मेदवारी हुने योग्यता गुमाउने प्रावधान विधेयकमा छ । कुनै कम्पनी वा संस्था कालोसूचीमा रहेकामा त्यस्तो सूची कायम रहँदाका बखत त्यस्तो कम्पनी वा संस्थाको सञ्चालक, पदाधिकारी वा प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको पदमा बहाल रहेको व्यक्तिले पनि चुनाव लड्न पाउने छैन । कुनै सहकारी संस्थाको सञ्चालक पदमा रही प्रचलित कानुनविपरीत आर्थिक हिनामिना गरी त्यस्तो सहकारी संस्थालाई हानिनोक्सानी पु¥याउने व्यक्तिलाई पनि संशोधित विधेयकले चुनाव लड्न रोक लगाएको छ । स्थानीय तहको अध्यक्ष वा उपाध्यक्ष, प्रमुख वा उपप्रमुखमध्ये कम्तीमा एक जना महिला उम्मेदवार अनिवार्य रूपले दिनैपर्ने र एउटा पदमा मात्र उम्मेदवारी दिँदा महिला उम्मेदवार दिनुपर्ने व्यवस्था पनि विधेयकको मस्यौदामा गरिएको छ । प्रत्यक्ष निर्वाचनमा ३३ प्रतिशत महिला उम्मेदवारी हुनैपर्ने प्रावधानविपरीत उम्मेदवारी दिने राजनीतिक दलको सबै उम्मेदवारी रद्द हुने व्यवस्था पनि विधेयकमा राखिएको छ ।

त्यस्तै, आयोगले समानुपातिक निर्वाचनमा दुई पटकभन्दा बढी कसैले पनि उम्मेदवारी दिन नपाउने र दलहरूले बन्दसूची पेस गर्दा त्यसै दिन सार्वजनिक पनि गर्नुपर्ने प्रावधान राखेको छ । ‘विधेयकका धेरै प्रावधान अग्रगामी छन्, जो पारित भएमा २०८४ सालको चुनाव निकै भिन्न र बढी लोकतान्त्रिक हुनेछ,’ विधेयकको मस्यौदामा संलग्न नेपाल कानुन समाजका अध्यक्ष तीर्थमान शाक्यले भने, ‘विधेयक चाँडोभन्दा चाँडो सरकारले संसद्मा पेस गरोस् र यसलाई संसद्ले तुरुन्त अनुमोदन गरोस ।’


‘एमसीसी नेपालीको हितमा छैन’

नेत्रविक्रम चन्द नेतृत्वको नेकपाले मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन (एमसीसी) नेपाल र नेपालीको हितमा नभएको भन्दै विरोध जनाएको छ । 

मंगलबार विदुरमा आयोजित एमसीसी परियोजना कार्यन्वयनविरुद्ध अन्तरक्रियामा नेकपाका स्थायी कमिटी सदस्य भरतले स्वाधिन र स्वतन्त्र देशलाई पराधिन बनाउन एमसीसी लागू गर्न लागिएको बताए । उनले शान्त देशको सुखी नेपाली हुन चाहेको भन्दै एमसीसीले देश बनाउनेभन्दा उपनिवेश बनाउने खतरा बढेको र नेपाल युक्रेन जस्तो बन्ने दाबी गरे । ‘एमसीसी लागू भयो भने देश पूर्ण उपनिवेश बन्छ,’ उनले भने, ‘हाम्रो देशको स्वाधिनता र स्वतन्त्रता खतम हुन्छ ।’ उनले एमसीसी नेपालको हितमा नभएपछि संसद्‌ले १२ बुँदे मसीसीमाथि १२ बुँदे व्याख्यात्मक टिप्पणी किन पास गरेको भनेर प्रश्न गरे । १२ बुँदे संसद्‌बाट नभई जनताबाट अनुमोदन गर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो । उनले एमसीसी खारेजीको विरुद्धमा पूर्खाले नालापानीमा लडेजस्तै सबै एक ढिक्का भएर लड्नपर्ने बताए ।अखिल नेपाल महिला संघ क्रान्तिकारी केन्द्रीय समितिका महासचिव राजकुमारीले एमसीसी राष्ट्रको पक्ष नभएको बताइन् । ‘एमसीसी नेपाली जनता र हाम्रो पार्टीलाई स्वीकार्य छैन,’ उनले भनिन्, ‘नेपाली र नेपाललाई रणमैदान बनाउन खोजिएको छ । यसलाई खारेज गर्न सबै दिदीबैनीहरु एकजुट भएर लडौं ।’ पश्चिम ताम्सालिङ ब्युरो इन्चार्ज आजादले एमसीसीको नेपालको हितमा नभएको भन्दै परनिर्भरता बढाउने प्राकृतिक स्रोतसाधनमाथि विदेशीको हस्तक्षेप हुने बताए ।

नेपाल समाजवादी पार्टी नुवाकोटका अध्यक्ष भगवान रानामगर एमसीसीको विषयलाई पार्टीको माथिल्लो तहले निर्णय गर्ने बताए ।

धार्मिक पर्यटकको रोजाइमा नरसिंह धाम

     
एकातिर बूढीगण्डकी अर्कोतिर नेत्रावती । यही दुई नदीको सङ्गममा छ नरसिंह धाम । धादिङको त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका–१, सल्यानटारको फेदीमा रहेको धाममा हिजोआज दैनिक सयौँ भक्तजन पुग्ने गरेका छन् ।     

  गोरखा र धादिङ जिल्लाको सिमानामा पर्ने यी दुई नदी मिसिएको दोभान प्राचीन समयदेखि नै नरसिंह देवताको उत्पत्ति स्थलको रूपमा परिचित छ । यशोधरा भन्नाले बुढीगण्डकी र नेत्रावती भन्नाले आँखु खोला भन्ने बुझाउँछ ।           अघिल्ला वर्षहरुमा खासै चर्चामा नरहेको धाम एकाएक चर्चामा आएसँगै धार्मिक पर्यटकको चहलपहल निकै बढेको छ । साउन महिनामा मात्रै १० लाख बढी भक्तजनले नरसिंह धामको दर्शन गरेका छन् । नरसिंह धाम विकास संरक्षण मूल समितिका अध्यक्ष फणिकान्त छत्कुली भन्नुहुन्छ–‘‘साउन महिनाको सुरुवातदेखि एक महिने विशेष मेला आयोजना गरियो । त्यसपछि देशका कुनाकाप्चा र भारतबाट पनि भक्तजन आउन थाले ।’’ हिजोआज दैनिक सयौं भक्तजन धाममा पुग्छन् । बिदाको दिन त सानाठूला गरी दुई सय सवारी त्यहाँ पुग्ने गरेको उहाँको भनाइ छ ।     

      धाममा जाने भक्तजन बुढीगण्डकी र नेत्रावतीको दोभानमा नुहाउँछन् र नरसिंहको अवतारमा पूजापाठ गरी भेटी चढाएर फर्किन्छन् । धेरै भीड भएको दिन चार लाख रुपैयाँसम्म भेटी सङ्कलन भएको अध्यक्ष छत्कुलीले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार त्यही भेटीबाट केही खर्च छुट्याएर धाममा पुग्ने भक्तजनलाई प्रसादीको रुपमा निःशुल्क खाना खुवाउने व्यवस्था गरिएको छ ।     

      यस धामको २०६६ फागुनदेखि खोज अनुसन्धान सुरु भयो । शास्त्रीय प्रमाणका आधारमा पं। मोहन लामिछाने स्थानीयवासीको सहयोगमा नरसिंह मन्दिरको स्थापना गर्नुभयो । २०६७ सालमा आँपको फेदमा बसेर पुराण लगाएर उठेको पैसाले मन्दिरको संरचना निर्माण थालियो । मन्दिर बनाउने स्थान खार्ने क्रममा लिच्छबीकालीन सिक्का पैसा, इँट्टाका मूर्तिलगायत भग्नावषेश फेला प¥यो । त्यसपछि हरेक वर्ष पुराण लगाउन थालियो । २०७२ सालको भूकम्पले मन्दिर भत्किएपछि उत्खनन् गर्दा प्राचीन ढुङ्गा, इँटा र सिक्काहरू भेटिएको थियो । सल्यानटारको तल्लो क्षेत्र सबै बालुवा र ढुङ्गाको डाँडो जस्तो छ । तर यस ठाउँमा भने सात÷आठ फिट गहिरो खन्दा चिम्ट्याइलो रातो माटो र इँटाका अवशेष भेटिन्छन् ।     

      विसं २०७६ देखि रु २१ करोडको लागतमा नयाँ मन्दिरको सुरुवात गरिएको छ । मन्दिर निर्माणका लागि विभिन्न पालिकाहरुको लगानी रहेको छ भक्तजनबाट सङ्कलन भएको रकमबाट मन्दिरका अतिरिक्त गुरूकुल भवन, आवास गृह, प्रसादी गृह, गौशालालगायतका भौतिक संरचना निर्माण भइरहेको छ ।     

      यहाँ गुरूकुल पनि सञ्चालन भइरहेको छ । यसका लागि शिक्षा मन्त्रालयले दुई वटा विद्यालय भवन बनाउन सहयोग गरेको छ । गुरूकुलमा हाल ५० भन्दा बढी विद्यार्थी छन् । भक्त प्रल्हादले ज्ञान प्राप्त गर्नुभएको स्थल भएकाले यो स्थान गुरूकुल सञ्चालनको निम्ति अत्यन्त महत्वपूर्ण रहनेको पुरोहित गणेश लोहनी बताउनुहुन्छ । भक्त प्रह्लादले तपस्या गर्दा भगवान् नरसिंहले नदीबाट प्रकट भएर दर्शन दिनुभएकाले त्यो नदीको नाम नारसिंहे भनेर रहन गयो र त्यो नदी नै अहिले नेत्रावती ९आँखु० नामले चिनिन्छ । नेत्रावती नदी भगवान् शिवजीको आँखाबाट बगेकी हुन् भन्ने पनि जनविश्वास पाइन्छ ।     

      नरसिंह स्फटिक खम्बाबाट धाम हुँदै आगिञ्चोकसम्म पुग्दा भगवान् नरसिंह प्रकट भएको स्थल, होलीको दहन भएको स्थल ९आगिञ्चोक०, नारदमुनिले प्रह्लादलाई उपदेश दिनु भएको स्थल पनि यही हो भनिएको छ । विभिन्न पुस्तकहरुमा लेखिएअनुसार यस स्थानलाई श्वेतवराह कल्पमा प्रह्लाद महाराजले तपस्या गरेर भगवान् नरसिंह प्रकट भई दर्शन दिनुभएको स्थल भनी उल्लेख गरिएको छ ।     

      अहिलेसम्म तीन सय विद्यार्थी राख्न मिल्ने गुरूकुल भवन, चार सयसम्मलाई खाना खुवाउन सकिने प्रसादी गृह, दुई सय जनालाई राख्न सकिने अतिथि आवास गृह, ४० ओटासम्म गाई पाल्न सकिने गौशालाका साथै भण्डार कक्षहरुको निर्माण सम्पन्न भइसकेको छ । हाल श्रीवास कृष्णदास ब्रह्मचारीको सत्संकल्पमा मन्दिर निर्माणसहित यस क्षेत्रलाई विशिष्ट धामको रूपमा विकसित गर्ने उद्देश्यका साथ काम अगाडि बढिरहेको छ ।     

      पुरातत्वविद्ले खोज अनुसन्धानमा यहाँ लिच्छवीकालीन बस्ती भएको अनुमान गरिएको छ । अर्कोतर्फ वैदिक सनातन शास्त्रहरूमा भगवान् नरसिंहदेवको विभिन्न १२ वटा प्राकट्य स्थल र १२ वटा नरसिंह पीठमध्ये यो स्थानलाई पनि एक पीठको रूपमा वर्णन गरिएको छ । शास्त्रीय हिसाबले यी दुई नदी बुढीगण्डकी र नेत्रावतीलाई नार सिंह र ब्राह्मी भनेर स्कन्द पुराण र पद्म पुराणमा व्याख्या गरिएको छ ।     

      स्थानीय पाकाहरूको भनाइअनुसार घाटबेंसी जाने पुल बन्नुभन्दा पहिला मानिसहरू गण्डकी नदी पार गर्न जँगार तर्नुपर्दा यहाँ तल आउनुपर्ने बाध्यता थियो । त्यतिखेरसम्म यहाँ पूजाआजा हुने गर्दथ्यो । त्यतिबेला यहाँ मन्दिर थिएन । तर यहाँ नरसिंह देवता छन् भन्दै थुम्कामा फूलपाती र भेटी चढाएर जाने चलन थियो भन्ने कथन छ ।     

      त्यतिबेला कतिपय मानिसले जताततै इँटा देखिने हुँदा यस क्षेत्रलाई इँटको डाँडो भन्ने गरेको किंवदन्ती छ । पछिल्लो समय मन्दिर निर्माणको निम्ति उत्खनन् गर्दा पनि २०३५ सालभन्दा अगाडिका झण्डै २ पाथी जति सिक्का भेटिएको थियो । नरसिंह धाम पछिल्लो समय आन्तरिक पर्यटनको गन्तव्य बनिसकेको छ । साउन महिनाभर चलेको पुरुषोत्तम महायज्ञ कथा अर्चना तथा नृसिंह महायज्ञले यसलाई अझ परिचित गराएको छ । विभिन्न सामाजिक संजालहरुमार्फत पनि यसको प्रचार निकै भएको पाइन्छ ।     

      धादिङ र गोरखाका स्थानीय सरकारहरुले पनि धामको प्रचार र यस क्षेत्रको पर्यटनको विकासमा राम्रै सहयोग गरिरहेको छ । नरसिंह धामलाई धार्मिक पर्यटनका लागि देशकै नमूना स्थल बनाउने योजनासहित काम गरिरहेको त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिकाका अध्यक्ष राजु उप्रेतीले बताउनुभयो । यो वर्ष बाटो स्तरोन्नति गराएर सानाठूला सबै सवारीलाई सजिलै धामसम्म पुर्‍याउने योजना रहेको उहाँको भनाइ छ ।     

      हाल मन्दिर निर्माण भइरहेको स्थान बुढीगण्डकी जलविद्युत् आयोजनाले डुबानमा पर्ने भएपछि ७० मिटर अग्लोसम्म पानीको ताल जाँदा त्यसलाई थेग्न सक्ने गरी जग राखिएको समितिका अध्यक्ष छत्कुलीको भनाइ छ । ताल बनेपछि मन्दिरसम्म ढुङ्गामा आउने र लिफ्टबाट मन्दिरमा झर्ने र दर्शन गरेर फर्किन सकिने गरी मन्दिरको संरचना निर्माण भइरहेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।     

      धादिङको सदरमुकाम धादिङबेसीबाट मुरलीभञ्ज्याङ, ज्यामिरेबजार हुँदै टारीबेसी पुगिन्छ । त्यसपछि देशकै चर्चिक टार सल्यानटार उक्लिएर नरसिंह धामको ओरालो झर्नुपर्छ । धादिङबेसीबाट सयानटारको बसको यात्रा करिब एक घण्टा ४५ मिनेको हो । धादिङबेसीबाट आरुघाट जाने बसले सल्यानटारको पानी ट्याङ्की भन्ने ठाउँसम्म पु¥याउँछ । त्यसपछि म्याजिक भ्यानबाट करिब २० मिनेट नरसिंह धाम परिसर पुग्न सकिन्छ ।